Pomnik Powstańców
Budowa pomnika
W 65 rocznicę wybuchu II wojny światowej, 60 rocznicę akcji "Burza" i rozpoczęcia Powstania Warszawskiego zainicjowano w Bełżycach budowę pomnika czynu niepodległościowego w hołdzie polskim żołnierzom walczących na wszystkich frontach II wojny światowej oraz żołnierzom Polskiego Państwa Podziemnego, Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich, Narodowych Sił Zbrojnych, Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" a także osobom cywilnym walczącym w latach okupacji i po jej zakończeniu w rejonach Bełżyc. Miejscem, w którym ma znajdować się obiekt - zaakceptowanym przez władze Bełżyc oraz Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków - jest zbieg ulic Kazimierskiej i dr Władysława Grażewicza. Zaproponowano, by plac, funkcjonujący bez formalnego określenia, w imieniu Stowarzyszenia Klubu Oficerów Rezerwy 2 Frontowej Oficerskiej Szkoły Piechoty w Lublinie, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koło w Podolu oraz akceptacji Prezydium Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, nazywał się Placem Powstańców Warszawy 1944. Prace nad pomnikiem rozpoczęto 25.09.2004 roku zaś poświęcenie i wbudowanie kamienia węgielnego dokonano 2.10.2004 roku przy czynnym udziale Księdza Prałata Czesława Przecha. Projektantem i wykonawcą pomnika jest Witold Marcewicz. Przygotowano treść napisu, jaki ostatecznie ma znajdować się na pomniku. Brzmi on następująco:
"Nie umiera,kto żyje w pamięci narodu."
W HOŁDZIE
POLSKIM ŻOŁNIERZOM
WALCZĄCYM NA WSZYSTKICH FRONTACH
II WOJNY ŚWIATOWEJ
ORAZ ŻOŁNIERZOM
POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO,
ARMII KRAJOWEJ,
BATALIONÓW CHŁOPSKICH,
NARODOWYCH SIŁ ZBROJNYCH,
ZRZESZENIA "WOLNOŚĆ I NIEZAWISŁOŚĆ"
A TAKŻE OSOBOM CYWILNYM
WALCZĄCYM W LATACH OKUPACJI
I PÓŹNIEJSZEGO ZNIEWOLENIA
W REJONIE BEŁŻYC
O POLSKĘ WOLNĄ I SPRAWIEDLIWĄ
Społeczeństwo Bełżyc i okolic
Pomnik jest stawiany ze zbiórek mieszkańców naszej Gminy. W budowę pomnika, oprócz Towarzystwa Regionalnego Bełżyc, włączyły się również organizacje kombatanckie, Podczas Sesji Plenarnej Towarzystwa 5.12.2004 wystąpił Zespół Tańca Ludowego UMCS w Lublinie pod dyrekcją mgr St. Leszczyńskiego. Z popisem wokalnym wystąpiła solistka teatrów muzycznych Pani Agata Marcewicz-Szymańska. Całkowity dochód z koncertu był przeznaczony na pomnik w Bełżycach.
Finał pracy oraz wynik zaangażowania członków Komitetu Budowy Pomnika nastąpi 29.05.2005 r. kiedy zostanie odsłonięty monument, jak też uroczyście wyeksponowana oficjalna nazwa placu. W tym dniu nie zabraknie bełżyckich kombatantów oraz ich kolegów z okolicznych miejscowości, gdyż jest to ich święto. Wśród zaproszonych gości, którzy mogą uświetnić odsłonięcie pomnika będą: Andrzej Przewoźnik - Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie, Jerzy Sułek - Prezes Fundacji Polsko-Niemieckie Pojednanie w Warszawie, Jan Turski - Kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Kombatantów i Wojsko będą reprezentować prof. dr hab. Stanisław Wołoszyn - Prezes Zarządu Okręgu Światowego Związku Żołnierzy A. K. w Lublinie, płk Zbigniew Boczkowski - Prezes Zarządu Okręgu Wschodniego WiN Lublin, płk Marek Jagodziński - szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Lublinie, Dowódca Garnizonu Lublin, płk dyplomowany Czesław Ponieważ - Prezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Żołnierzy Batalionów Chłopskich w Lublinie, dr Bohdan Szucki - Prezes Zarządu Głównego Narodowych Sił Zbrojnych w Warszawie. Zaproszeni są również: Lech Kaczyński - prezydent Warszawy, Andrzej Kurowski - Wojewoda Lubelski, Henryk Makarewicz - Marszałek Województwa Lubelskiego, Andrzej Pruszkowski - prezydent Miasta Lublina, Zdzisław Podkański - Prezes Wojewódzkiego Komitetu PSL w Lublinie. Środowisko naukowe reprezentować najprawdopodobniej będzie prof. dr hab. Marian Harasimiuk - rektor UMCS w Lublinie, prof. dr hab. Zdzisław Targoński - rektor AR w Lublinie, prof. dr hab. Stanisław Wilk - rektor KUL. Nie zabraknie także księży z tutejszej parafii na czele z Prałatem Czesławem Przechem - Dziekanem dekanatu bełżyckiego, dyrektorów miejscowych szkół i zakładów pracy. Poniżej podajemy program przedsięwzięcia zapraszając do wzięcia udziału w uroczystościach. Przewidziany jest przemarsz pod pomnik oraz msza św. Oprawę uroczystości będzie stanowił wojskowy ceremoniał rozpoczęty Apelem Poległych i salwą honorową. Organizatorzy po uroczystościach zapraszają wszystkich na grochówkę, która będzie serwowana przez kuchnie polową po drugiej stronie Placu, koło akwenu wodnego.
Inicjatywa budowy pomnika
Prawie każda miejscowość Ziemi Bełżyckiej odznaczała się bohaterskimi czynami swoich mieszkańców w okresie II wojny światowej, a także w latach powojennych. W licznych miejscach upamiętnione zostały one nagrobkami bohaterskich synów naszej ziemi. We wnętrzach kościołów wmurowano imienne tablice stanowiące świadectwo patriotyzmu i miłości tych ludzi do Ojczyzny.
Byłem świadkiem wielu czynów patriotycznych w czasie okupacji niemieckiej i po jej zakończeniu w 1944 r., kiedy to byliśmy krajem nie w pełni suwerennym. Wówczas na terenie Gminy Bełżyce i okolic działały oddziały partyzanckie różnych ugrupowań politycznych, które odznaczały się głębokim patriotyzmem i stawiały dobro Ojczyzny ponad swoje własne.
Marzyło mi się zawsze, żeby upamiętnić w Bełżycach pomnikiem i słowem pisanym dzieła nie tylko żołnierzy tych oddziałów we wrześniu 1939 r. oraz tych 101 bezbronnych osób zamordowanych bestialsko przez Wehrmacht w Szczekaczkach, Bełżycach i innych miejscach zagłady, ale i tych zamordowanych z wyroku władzy sowieckiej w Katyniu, Starobielsku, Charakowie i łagrach sowieckich.
Wielu walczyło z okupantem niemieckim po klęsce wrześniowej w 1939 r. w szeregach Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich, Narodowych Sił Zbrojnych poświęcając swoje młode życie w obronie Polski. Armia Czerwona z pomocą polskich partyzantów wyzwoliła Polskę spod okupacji niemieckiej, ale natychmiast NKWDF i UB aresztowało tych patriotów skazując ich na karę śmierci lub długoletnie więzienia.
Z ukrywających się osób tworzyły się oddziały samoobrony, a w rejonie Bełżyc, Wojciechowa, Podola i Chodla powstawały oddziały bojowe mjr "Zapory" pod znakiem Wolność i Niezawisłość. Godzi się upamiętnić wszystkich synów Ziemi Bełżyckiej - naszych dziadków, ojców, braci, którzy walczyli za niepodległą Polskę. Idea budowy pomnika niepodległościowego jest w końcowym stadium realizacji. Przygotowany jest do uroczystego poświęcenia w dniu 29 maja br., kiedy to oddamy hołd im wszystkim podczas mszy świętej.
Każdy z nas winien dołożyć swoją cegiełkę do budowy pomnika i nie powinno nikogo z nas zabraknąć w szeregach ofiarodawców w miarę swoich możliwości - gdyż jesteśmy w potrzebie. Środki finansowe są gromadzone na koncie bankowym.
Władysław Rokicki
Inicjator Budowy Pomnika Niepodległościowego w Bełżycach
Towarzystwo regionalne
"Nie umiera, kto żyje w pamięci Narodu"
- to motto na pomniku, którego odsłonięcie ma nastąpić w Bełżycach w niedzielę 29 maja br.
Inicjatywa budowy pomnika powstała około 2 lata temu, podczas reaktywowania Towarzystwa Regionalnego Bełżyc.
Był to okres pełen pomysłów, zapału i sił, aby wspólnie podjąć się dużego wysiłku mając na celu by nasze miasto godnie uczciło pamięć Tych, którzy oddali życie na naszej ziemi w walce z okupantem niemieckim.
Czas zaciera ślady, kombatanci, którzy żyją i działają w różnych grupach, którzy sami walczyli i przeżyli okres wojny zbliżają się do wieku mocno dojrzałego. Pokolenie, które urodziło się podczas wojny, albo po wojnie rozumie upływający czas, pragnie przekazać trwały ślad z przeszłości jako pamięć o tych, którzy oddali swą krew na naszej bełżyckiej ziemi.
Pierwsze zebranie zgromadziło około 100 osób. Zgłosili się prawie wszyscy kombatanci. Cały zapał płynął od ppłk. Władysława Rokickiego, który pochodzi z okolic Bełżyc, a poparty został przez wszystkich zebranych kombatantów, jak również przez Marię Gruner - Prezesa Towarzystwa Regionalnego Bełżyc - władze Miasta na czele z Burmistrzem Bogdanem Czuryszkiewiczem oraz Przewodniczącym Rady Miejskiej Grzegorzem Widelskim, którzy urodzili się w Bełżycach, wzrastali w atmosferze rozmów rodziców z czasów przeżyć wojennych, dokładnie wiedzieli, które groby na miejscowym cmentarzu, to groby synów naszej ziemi, którzy oddali swe życie za ojczyznę.
Zawiązał się społeczny Komitet Budowy Pomnika. Byliśmy w szczególnie korzystnej sytuacji, bo realizacji projektu i wykonania podjął się bełżyczanin, znany z wykonawstwa wielu pomników w różnych miejscach Lubelszczyzny i w kraju - Pan Witold Marcewicz.
Od pomysłu do realizacji to czas mozolnych trudów, ustalenie lokalizacji pomnika, zatwierdzenia projektu i załatwieniu różnych niezbędnych formalności, aby można było przystąpić do rozpoczęcia prac przy pomniku.
Pierwsze prace wykonano 25 września 2004 roku, a 2-go października wmurowany został akt erekcyjny oraz wbudowanie kamienia węgielnego. Poświęcenia placu dokonał Ks. Prałat Czesław Przech.
5 grudnia 2004 r. odbyła się sesja plenarna Towarzystwa Regionalnego Bełżyc na temat "Dzieje Bełżyc i okolic" - gdzie zostały przedstawione między innymi ciekawe referaty z obejmujące dzieje Bełżyc.
Dr Ewa Kurek z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego wygłosiła referat na temat "Ruch oporu na terenie Bełżyc i okolic w latach 1939 - 1947", a także Prof. dr hab. Wiesław Śladkowski z UMCS wygłosił wykład "Drogi Polski do niepodległości" z uwzględnieniem Bełżyc.
Mieliśmy i mamy wielu sprzymierzeńców naszej idei budowy pomnika wśród przedstawicieli różnych organizacji kombatanckich w Lublinie, a także wśród różnych instytucji, które udzieliły nam pomocy materialnej, a także Rektor UMCS - u w Lublinie udzielił zgody na koncert Zespołu Tańca Ludowego UMCS, z którego całkowity dochód był przeznaczony na budowę pomnika.
Od kilku miesięcy mozolnie zbieramy fundusze na budowę pomnika. Jesteśmy blisko celu. Odsłonięcie pomnika planowane jest na niedzielę 29 maja br. Bogaty program, który szczegółowo będzie zapowiadany w prasie, radio i telewizji zapowiada szeroki udział kombatantów, Kompanii Honorowej Wojska, zaproszonych gości z Warszawy i Lublina, jak najszerszy udział mieszkańców Bełżyc, młodzieży miejscowych szkół, oraz wszystkich dla których pamięć tamtych dni jest droga, wyzwala w naszych sercach uczucie aby swą postawą zaangażowaniem przyczynić się do uczczenia pamięci synów naszej bełżyckiej ziemi, którzy oddali swoje życie za Ojczyznę. Jesteśmy im winni pamięć i cześć.
Prezes Towarzystwa
Regionalnego Bełżyc
Gmina Bełżyce
